Sabtu, 06 Juli 2013

981 : HUKUM ZAKAT FITRAH BAGI ORANG GILA

 PERTANYAAN

Ahmad Syaifuddin



Assalamu'alaikum...

Pertanyaanya:
Apakah orang GILA masih dikenai hukum wajib zakat fitrah ?


JAWABAN

Brojol Gemblung


Wa'alaikumussalam

Dalam hal ini orang gila sama posisinya dg anak kecil, lantas apabila dia mempunyai harta maka walinya atau orang yg mengurusnya harus mengeluarkan zakat atasnya dari hartanya, dan apabila dia tidak mempunyai harta maka zakatnya dikeluarkan oleh walinya atau orang yg menanggung nafkahnya.

Dan apabila walinya mengeluarkan zakat atasnya dari harta wali sendiri dalam keadaan dia memiliki harta, maka hal itu boleh dan zakat tersebut menjadi zakat atas namanya.

Akan tetapi apabila antara seseorang dan orang gila tersebuat tidak ada jalinan kekerabatan, dan orang tersebut hanya memberi nafkah atas dasar Tabarru' (sedekah / derma) maka dia tidak wajib mengeluarkan zakat atasnya, berbeda dg pendapat Imam Ahmad yg mengatakan dg sebaliknya.

Lebih jauh kita membahas hal ini, memang benar bahwa orang gila tidak mempunyai dosa sehingga seakan tidak wajib untuk dikeluarkan zakat atasnya, namun hal itu (bersihnya dari dosa) tidak menjadi syarat dalam hal zakat. Dan mengenai hadits yg berbunyi: "Pena pencatat (taklif) terangkat dari tiga orang", maksudnya adalah terangkatnya dosa dan tuntutan kewajiban dari mereka, maka benarlah mereka tidak mempunyai dosa dan tidak ada kewajiban zakat atasnya. Tapi bahkan kewajiban itu di dalam harta yg dimilikinya dan yg tertuntut untuk mengeluarkan zakat dari hartanya adalah walinya atau orang yg mengurusnya, sebagaimana kewajiban membayar pengganti sesuai kadar nilai barang yg telah dirusak olehnya.

Dan apabila walinya tidak mengeluarkan zakat atasnya maka setelah dia (orang gila) sembuh dari gilanya wajib mengeluarkan zakat untuk masa yg terlewat, dan walinya berdosa karena telah mengakhirkan pengeluaran zakatnya.

ﺍﻟﻤﺠﻤﻮﻉ - ﻣﺤﻴﻰ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻟﻨﻮﻭﻱ - ﺝ - ٦ ﺍﻟﺼﻔﺤﺔ ١٣٦ :

ﻭﻟﻮ ﻛﺎﻥ ﻟﻼﻧﺴﺎﻥ ﻭﻟﺪ ﺻﻐﻴﺮ ﻣﻮﺳﺮ ﻓﺤﻴﺚ ﻻ ﻳﻠﺰﻣﻪ ﻓﻄﺮﺗﻪ ﻓﺎﺧﺮﺝ ﺍﻷﺏ ﻓﻄﺮﺓ ﺍﻟﻮﻟﺪ ﻣﻦ ﻣﺎﻝ ﻧﻔﺴﻪ ﺟﺎﺯ ﺑﻼ ﺧﻼﻑ ﺻﺮﺡ ﺑﻪ ﺍﻟﻘﺎﺿﻲ ﺃﺑﻮ ﺍﻟﻄﻴﺐ ﻭﺍﻟﻤﺎﻭﺭﺩﻱ ﻭﺍﻟﺒﻨﺪﻧﻴﺠﻲ ﻭﺍﻟﺒﻐﻮﻱ ﻭﺍﻷﺻﺤﺎﺏ ﻷﻧﻪ ﻳﺴﺘﻘﻞ ﺑﺘﻤﻠﻴﻚ ﺍﺑﻨﻪ ﺍﻟﺼﻐﻴﺮ. ﻭﻟﻮ ﻛﺎﻥ ﻛﺒﻴﺮﺍ ﺭﺷﻴﺪﺍ ﻟﻢ ﻳﺠﺰ ﺇﻻ ﺑﺎﺫﻧﻪ ﻷﻧﻪ ﻻ ﻳﺴﺘﻘﻞ ﺑﺘﻤﻠﻴﻜﻪ. ﻭﺍﻟﺠﺪ ﻛﺎﻷﺏ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨﻮﻥ ﻛﺎﻟﺼﺒﻲ.

ﻗﺎﻝ ﺍﻟﻤﺎﻭﺭﺩﻱ ﻭﺍﻟﺒﻐﻮﻱ ﻟﻮ ﺃﺧﺮﺝ ﺍﻟﻮﻟﻲ ﻓﻄﺮﺓ ﺍﻟﺼﺒﻲ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨﻮﻥ ﻣﻦ ﻣﺎﻝ ﻧﻔﺴﻪ ﺗﺒﺮﻋﺎ ﻓﺈﻥ ﻛﺎﻥ ﺃﺑﺎ ﺃﻭ ﺟﺪﺍ ﺟﺎﺯ ﻭﻛﺄﻧﻪ ﻣﻠﻜﻪ ﺫﻟﻚ ﺛﻢ ﺗﻮﻟﻲ ﺍﻷﺩﺍﺀ ﻋﻨﻪ ﻣﻤﺎ ﻣﻠﻜﻪ ﻭﺇﻥ ﻛﺎﻥ ﻭﺻﻴﺎ ﺃﻭ ﻗﻴﻤﺎ ﻟﻢ ﻳﺠﺰ ﺇﻻ ﺑﺎﺫﻥ ﺍﻟﻘﺎﺿﻲ ﻓﺈﺫﺍ ﺃﺫﻥ ﺟﺎﺯ ﻭﻳﺼﻴﺮ ﻛﺄﻧﻪ ﺑﺎﻻﺫﻥ ﻛﺄﻥ ﺍﻟﺼﺒﻲ ﺗﻤﻠﻚ ﻣﻨﻪ ﺛﻢ ﺃﺫﻥ ﻟﻪ ﻓﻲ ﺍﻻﺧﺮﺍﺝ.

ﻭﻛﻞ ﻫﺬﺍ ﻣﺘﻔﻖ ﻋﻠﻴﻪ ﻋﻨﺪ ﺃﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﻭﻧﻘﻠﻪ ﺍﻟﻤﺎﻭﺭﺩﻱ ﻋﻦ ﺍﻷﺻﺤﺎﺏ ﻗﺎﻝ ﻭﻗﺎﻝ ﺫﻗﺮ ﻭﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺍﻟﺤﺴﻦ ﺗﺠﺐ ﻓﻄﺮﺓ ﺍﻷﻃﻔﺎﻝ ﻋﻠﻰ ﺃﺑﻴﻬﻢ ﻭﻧﻔﻘﺘﻬﻢ ﻓﻲ ﺃﻣﻮﺍﻟﻬﻢ ﻭﺍﻟﻠﻪ ﺃﻋﻠﻢ

ﺍﻟﺜﺎﻧﻴﺔ: ﻗﺎﻝ ﺃﺻﺤﺎﺑﻨﺎ ﻳﻠﺰﻡ ﺍﻟﻮﻟﻲ ﺍﺧﺮﺍﺝ ﻓﻄﺮﺓ ﺍﻟﺼﺒﻲ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨﻮﻥ ﻭﺍﻟﻤﺤﺠﻮﺭ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺴﻔﻪ ﻣﻦ ﻣﺎﻟﻬﻢ ﻭﻛﺬﺍ ﻓﻄﺮﺓ ﻋﺒﻴﺪﻫﻢ ﻭﺟﻮﺍﺭﻳﻬﻢ ﻭﺃﻗﺎﺭﺑﻬﻢ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﻳﻠﺰﻣﻬﻢ ﻧﻔﻘﺘﻬﻢ ﻛﻤﺎ ﻳﻠﺰﻣﻪ ﺍﺧﺮﺍﺝ ﺯﻛﺎﺓ ﺃﻣﻮﺍﻟﻬﻢ ﻭﻗﻀﺎﺀ ﺩﻳﻮﻥ ﻭﺟﺒﺖ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺑﺎﺗﻼﻑ ﺃﻭ ﻏﻴﺮﻩ.

ﺍﻟﺜﺎﻟﺜﺔ: ﻟﻮ ﺗﺒﺮﻉ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺎﻟﻨﻔﻘﺔ ﻋﻠﻰ ﺃﺟﻨﺒﻲ ﻻ ﻳﻠﺰﻣﻪ ﻓﻄﺮﺗﻪ ﺑﻼ ﺧﻼﻑ ﻋﻨﺪﻧﺎ ﻭﺑﻪ ﻗﺎﻝ ﻣﺎﻟﻚ ﻭﺃﺑﻮ ﺣﻨﻴﻔﺔ ﻭﺩﺍﻭﺩ. ﻭﻗﺎﻝ ﺃﺣﻤﺪ ﺗﻠﺰﻣﻪ


ﺍﻟﻤﺠﻤﻮﻉ - ﻣﺤﻴﻰ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻟﻨﻮﻭﻱ - ﺝ - ٥ ﺍﻟﺼﻔﺤﺔ ٣٢٩ :

ﻗﺎﻝ ﺍﻟﻤﺼﻨﻒ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ : ﻭﺗﺠﺐ ﻓﻲ ﻣﺎﻝ ﺍﻟﺼﺒﻲ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨﻮﻥ ﻟﻤﺎ ﺭﻭﻯ ﻋﻦ ﺍﻟﻨﺒﻲ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﺃﻧﻪ ﻗﺎﻝ " ﺍﺑﺘﻐﻮﺍ ﻓﻲ ﻣﺎﻝ ﺍﻟﻴﺘﺎﻣﻰ ﻻ ﺗﺄﻛﻠﻬﺎ ﺍﻟﺰﻛﺎﺓ " ﻭﻻﻥ ﺍﻟﺰﻛﺎﺓ ﺗﺮﺍﺩ ﻟﺜﻮﺍﺏ ﺍﻟﻤﺰﻛﻰ ﻭﻣﻮﺍﺳﺎﺓ ﺍﻟﻔﻘﻴﺮ ﻭﺍﻟﺼﺒﻲ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨﻮﻥ ﻣﻦ ﺃﻫﻞ ﺍﻟﺜﻮﺍﺏ ﻭﻣﻦ ﺃﻫﻞ ﺍﻟﻤﻮﺍﺳﺎﺓ ﻭﻟﻬﺬﺍ ﻳﺠﺐ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ ﻧﻔﻘﺔ ﺍﻷﻗﺎﺭﺏ ﻭﻳﻌﺘﻖ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ ﺍﻷﺏ ﺇﺫﺍ ﻣﻠﻜﺎﻩ ﻓﻮﺟﺒﺖ ﺍﻟﺰﻛﺎﺓ ﻓﻲ ﻣﺎﻟﻬﻤﺎ.

ﺍﻟﻤﺠﻤﻮﻉ - ﻣﺤﻴﻰ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻟﻨﻮﻭﻱ - ﺝ - ٥ ﺍﻟﺼﻔﺤﺔ ٣٣٠ :

ﻭﺍﻣﺎ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ ﺍﻟﺤﻨﻔﻴﺔ ﺑﻘﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻰ: ﺧﺬ ﻣﻦ ﺃﻣﻮﺍﻟﻬﻢ ﺻﺪﻗﺔ ﺗﻄﻬﺮﻫﻢ ﻭﺗﺰﻛﻴﻬﻢ ﺑﻬﺎ. ﻭﺍﻟﺼﺒﻲ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨﻮﻥ ﻟﻴﺴﺎ ﻣﻦ ﺃﻫﻞ ﺍﻟﺘﻄﻬﻴﺮ ﺇﺫ ﻻ ﺫﻧﺐ ﻟﻬﻤﺎ. ﻓﺎﻟﺠﻮﺍﺏ ﺃﻥ ﺍﻟﻐﺎﻟﺐ ﺍﻧﻬﺎ ﺗﻄﻬﻴﺮ ﻭﻟﻴﺲ ﺫﻟﻚ ﺷﺮﻃﺎ ﻓﺎﻧﺎ ﺍﺗﻔﻘﻨﺎ ﻋﻠﻰ ﻭﺟﻮﺏ ﺍﻟﻔﻄﺮ ﻭﺍﻟﻌﺸﺮ ﻓﻲ ﻣﺎﻟﻬﻤﺎ ﻭﺇﻥ ﻛﺎﻥ ﺗﻄﻬﻴﺮﺍ ﻓﻲ ﺃﺻﻠﻪ.

ﻭﺍﻣﺎ ﻗﻮﻟﻪ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ " ﺭﻓﻊ ﺍﻟﻘﻠﻢ ﻋﻦ ﺛﻼﺛﺔ " ﻓﺎﻟﻤﺮﺍﺩ ﺭﻓﻊ ﺍﻻﺛﻢ ﻭﺍﻟﻮﺟﻮﺏ ﻭﻧﺤﻦ ﻧﻘﻮﻝ ﻻ ﺇﺛﻢ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ ﻭﻻ ﺗﺠﺐ ﺍﻟﺰﻛﺎﺓ ﻋﻠﻴﻬﻤﺎ ﺑﻞ ﻳﺠﺐ ﻓﻲ ﻣﺎﻟﻬﻤﺎ ﻭﻳﻄﺎﻟﺐ ﺑﺎﺧﺮﺍﺟﻬﺎ ﻭﻟﻴﻬﻤﺎ ﻛﻤﺎ ﻳﺠﺐ ﻓﻲ ﻣﺎﻟﻬﻤﺎ ﻗﻴﻤﺔ ﻣﺎ ﺃﺗﻠﻔﺎﻩ ﻭﻳﺠﺐ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻮﻟﻲ ﺩﻓﻌﻬﺎ.

ﻭﺍﻣﺎ ﻗﻴﺎﺳﻬﻢ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺤﺞ ﻓﺄﺟﺎﺏ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﻟﺤﺮﻣﻴﻦ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻓﻲ ﺍﻷﺳﺎﻟﻴﺐ ﻭﺍﻷﺻﺤﺎﺏ ﻋﻨﻪ ﺍﻟﻤﺎﻝ ﻟﻴﺲ ﺭﻛﻨﺎ ﻓﻴﻪ ﻭﺇﻧﻤﺎ ﻳﺘﻄﺮﻕ ﺇﻟﻴﻪ ﺍﻟﻤﺎﻝ ﺗﻮﺻﻼ ﺑﺨﻼﻑ ﺍﻟﺰﻛﺎﺓ. ﻗﺎﻝ ﺍﻻﻣﺎﻡ ﺍﻟﻤﻌﺘﻤﺪ ﺍﻥ ﻣﻘﺼﻮﺩ ﺍﻟﺰﻛﺎﺓ ﺳﺪ ﺧﻠﺔ ﺍﻟﻔﻘﻴﺮ ﻣﻦ ﻣﺎﻝ ﺍﻷﻏﻨﻴﺎﺀ ﺷﻜﺮﺍ ﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﻭﺗﻄﻬﻴﺮﺍ ﻟﻠﻤﺎﻝ ﻭﻣﺎﻝ ﺍﻟﺼﺒﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻷﺩﺍﺀ ﺍﻟﻨﻔﻘﺎﺕ ﻭﺍﻟﻐﺮﺍﻣﺎﺕ.

ﺇﺫﺍ ﺛﺒﺖ ﻫﺬﺍ ﻓﺎﻟﺰﻛﺎﺓ ﻋﻨﺪﻧﺎ ﻭﺍﺟﺒﺔ ﻓﻲ ﻣﺎﻝ ﺍﻟﺼﺒﻲ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨﻮﻥ ﺑﻼ ﺧﻼﻑ ﻭﻳﺠﺐ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻮﻟﻲ ﺍﺧﺮﺍﺟﻬﺎ ﻣﻦ ﻣﺎﻟﻬﻤﺎ ﻛﻤﺎ ﻳﺨﺮﺝ ﻣﻦ ﻣﺎﻟﻬﻤﺎ ﻏﺮﺍﻣﺔ ﺍﻟﻤﺘﻠﻔﻘﺎﺕ ﻭﻧﻔﻘﺔ ﺍﻷﻗﺎﺭﺏ ﻭﻏﻴﺮ ﺫﻟﻚ ﻣﻦ ﺍﻟﺤﻘﻮﻕ ﺍﻟﻤﺘﻮﺟﻬﺔ ﺇﻟﻴﻬﻤﺎ ﻓﺈﻥ ﻟﻢ ﻳﺨﺮﺝ ﺍﻟﻮﻟﻲ ﺍﻟﺰﻛﺎﺓ ﻭﺟﺐ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺼﺒﻲ ﻭﺍﻟﻤﺠﻨﻮﻥ ﺑﻌﺪ ﺍﻟﺒﻠﻮﻍ ﻭﺍﻹﻓﺎﻗﺔ ﺍﺧﺮﺍﺝ ﺯﻛﺎﺓ ﻣﺎ ﻣﻀﻰ ﺑﺎﺗﻔﺎﻕ ﺍﻷﺻﺤﺎﺏ ﻻﻥ ﺍﻟﺤﻖ ﺗﻮﺟﻪ ﺇﻟﻰ ﻣﺎﻟﻬﻤﺎ ﻟﻜﻦ ﺍﻟﻮﻟﻲ ﻋﺼﻰ ﺑﺎﻟﺘﺄﺧﻴﺮ ﻓﻼ ﻳﺴﻘﻂ ﻣﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺇﻟﻴﻬﻤﺎ.

ﺇﻋﺎﻧﺔ ﺍﻟﻄﺎﻟﺒﻴﻦ ﻋﻠﻰ ﺣﻞ ﺃﻟﻔﺎﻅ ﻓﺘﺢ ﺍﻟﻤﻌﻴﻦ 2/170 :

ﻗﻮﻟﻪ: ﻭﻻ ﻋﻦ ﻭﻟﺪ ﺻﻐﻴﺮ ﻏﻨﻲ ﻣﻌﻄﻮﻑ ﻋﻠﻰ ﻋﻦ ﺯﻭﺟﺔ ﻧﺎﺷﺰﺓ، ﺃﻱ ﻻ ﺗﺠﺐ ﻋﻦ ﻭﻟﺪ ﺻﻐﻴﺮ ﻋﻠﻰ ﺃﺑﻴﻪ. ﻭﺧﺮﺝ ﺑﺎﻟﻐﻨﻲ: ﺍﻟﻔﻘﻴﺮ، ﻓﻔﻄﺮﺗﻪ ﻋﻠﻰ ﺃﺑﻴﻪ، ﻛﻤﺎ ﻋﻠﻢ ﻣﻦ ﻗﻮﻟﻪ: ﺃﻭ ﻗﺮﺍﺑﺔ. ﻗﻮﻟﻪ: ﻓﺘﺠﺐ ﺃﻱ ﺍﻟﺰﻛﺎﺓ ﻣﻦ ﻣﺎﻟﻪ، ﺃﻱ ﺍﻟﻮﻟﺪ ﺍﻟﺼﻐﻴﺮ. ﻗﻮﻟﻪ: ﻓﺈﻥ ﺃﺧﺮﺝ ﺍﻷﺏ ﻋﻨﻪ ﺃﻱ ﺍﻟﻮﻟﺪ. ﻭﻗﻮﻟﻪ: ﻣﻦ ﻣﺎﻟﻪ ﺃﻱ ﻣﻦ ﻣﺎﻝ ﻧﻔﺴﻪ، ﻻ ﻣﻦ ﻣﺎﻝ ﺍﻟﺼﻐﻴﺮ. ﻭﻗﻮﻟﻪ: ﺟﺎﺯ ﺃﻱ ﺇﺧﺮﺍﺟﻪ، ﻭﻭﻗﻊ ﻋﻦ ﺯﻛﺎﺗﻪ.

ﻭﻋﺒﺎﺭﺓ ﺍﻟﺮﻭﺽ ﻭﺷﺮﺣﻪ: ﻭﺗﺴﻘﻂ ﻋﻦ ﻭﻟﺪﻩ ﺍﻟﺼﻐﻴﺮ ﺍﻟﻐﻨﻲ ﺑﺈﺧﺮﺍﺟﻪ ﻟﻬﺎ ﻋﻨﻪ ﻣﻦ ﻣﺎﻝ ﻧﻔﺴﻪ، ﻷﻥ ﻟﻪ ﻭﻻﻳﺔ ﻋﻠﻴﻪ، ﻭﻳﺴﺘﻘﻞ ﺑﺘﻤﻠﻴﻜﻪ، ﻓﻴﻘﺪﺭ ﻛﺄﻧﻪ ﻣﻠﻜﻪ ﺫﻟﻚ، ﺛﻢ ﺗﻮﻟﻰ ﺍﻷﺩﺍﺀ ﻋﻨﻪ. ﺃﻣﺎ ﺍﻟﻮﺻﻲ ﻭﺍﻟﻘﻴﻢ ﻓﻼ ﻳﺨﺮﺟﺎﻥ ﻋﻨﻪ ﻣﻦ ﻣﺎﻟﻬﻤﺎ ﺇﻻ ﺑﺈﺫﻥ ﺍﻟﻘﺎﺿﻲ. ﺍﻩ


Sunde Pati

sepakat

الشرح الكبير للرافعي (5/ 517)

تجب الزكاة في مال الصبى والمجنون وبه قال مالك وأحمد خلافا لابي حنيفة رحمهم الله وسلم وجوب العشر وصدقة الفطر لنا ما روى أنه صلي الله عليه وسلم قال (من ولي يتيما فليتجر له ولا يتركه حتى تأكله الصدقة) وروى أنه صلي الله عليه وسلم قال (ابتغوا في أموال اليتامى لا تأكلها الزكاة) إذا تقرر ذلك فيجب علي الولي اخراجها من مالها فان لم يفعل أخرج الصبي بعد البلوغ والمجنون بعد الافاقة زكاة ما مضى

link dokumen :

 https://www.facebook.com/groups/kasarung/doc/612805542077521/

Tidak ada komentar:

Posting Komentar